Of: hoe laat je een hoogbegaafd kind floreren in jouw klas
Het vervolg op het artikel : “Eerste hulp wanneer je een loslopend hoogbegaafd kind tegenkomt”
Wanneer je mijn vorige artikel hebt gelezen weet je wat je niet en vooral wel moet doen wanneer je oog in oog staat met een hoogbegaafd kind. Zo niet: ik heb 1752 woorden gewijd aan het volgende advies: behandel het als een kind en treed het met open vizier tegemoet.
Goed, je eerste indruk is gemaakt. En geloof me, deze is hardnekkig volgens de wetenschap dus zorg ervoor dat deze verpletterend normaal is. Now what?
Hoe je je klassenmanagement gaat regelen, daarvoor mag je zelf in de literatuur duiken. Er is genoeg over geschreven. Ik houd het, wat dat betreft, bij een leestip: JAN KUIPERS – KEI in Hoogbegaafdheid. Realistisch, to the point en nuchter. Want hé, jij kunt veel, maar ook niet alles.
Graag wil ik aan al het geschrevene iets toevoegen. Want ook al heb je je lesprogramma goed voor elkaar: het gaat ook (lees: vooral) om jouw energie, jouw houding, jouw toegankelijkheid. Dus:
DOE EEN VREUGDEDANSJE. Inwendig graag. Gefeliciteerd, je hebt een kind in jouw klas met een oneindig potentieel en daar mag jij jouw deel aan bijdragen. Echt, je kunt het kind nog wat leren, het weet niet alles, het kan niet alles. Sterker nog, het heeft jou heel hard nodig om verder te groeien.
GOOI DE DEUR VAN HET BEKLEMMENDE HOKJE OPEN, WAS DE STEMPEL VAN HET VOORHOOFD EN KIJK. Er staat een kind voor je neus. Een kind, dat in staat is, om te groeien, te excelleren, en te ontwikkelen. Maar nogmaals, daar heeft het jou bij nodig. Stuur aan, stuur bij. Want hoe kan het gebruik maken van het aanwezige potentieel? Dat gaat niet vanzelf en er bestaat geen handleiding. Wanneer je vooral of voortdurend op je beheersingsniveau moet werken, dan presteer je niet, ontwikkel je je niet en het is DE-MO-TI-VE-REND. Steeds iets doen waar je al goed in bent of wat je al beheerst, daar word je echt niet beter van. Of ontwikkel jij nog steeds je fietskwaliteiten en tandenpoetsvaardigheden? WERKEN OP BEHEERSINGSNIVEAU IS NIET HET BESTE UIT EEN KIND HALEN. Het werkt faalangst in de hand. Dat wil je niet.
BEWAAK JE AUTORITEIT. Tolereer geen betweters. Wanneer één van je leerlingen jou verbetert of aanvult én ook nog gelijk blijkt te hebben, vraag dan of hij of zij de les wil overnemen en ga zelf in de klas zitten. En ga je dan heeeeeeeeeeeel diep schamen voor dat laatste. Het kind ís er niet op uit om jouw autoriteit aan te tasten. Wees blij: er heeft een leerling naar je geluisterd en met je meegedacht. En wees niet bang dat je je wiskundige kennis tevoorschijn moet toveren, dat je het Griekse alfabet achterstevoren moet kunnen opdreunen of de unificatietheorie moet kunnen uitleggen om dit kind iets te kunnen bieden. Ga naast het kind zitten en zorg dat je met hem of haar samen, het leerproces kunt managen, waar dat ook naar toe leidt.
WEES AUTHENTIEK. Kom uit voor je eigen sterke en zwakke kanten. Verhul niets, althans niets wat een goede relatie in de weg staat. Wanneer je iets niet weet of begrijpt (want net als dit kind, ben jij ook een mens), zeg dat dan en laat zien dat je van goede wil bent. Laat je scepsis varen, mocht je die hebben. Ik herhaal: GEEN SCEPSIS. Het kind hoeft niets te bewijzen. Geloof in hem of haar, juist op het moment dat het niet (meer) in zichzelf gelooft. En geloof mij: ook voor een hoogbegaafd kind kan lesstof nieuw en moeilijk zijn. Uitleg en hulp is dan zeer wenselijk… pardon, noodzakelijk, wel graag zonder gefronste wenkbrauwen. Geloof ouders wanneer die je komen melden dat het kind thuis boos, opstandig en verdrietig is en zeg NOOIT “Goh, op school is daar niks van te merken” om de ouders vervolgens het gevoel te geven, dat er niks aan de hand is. Of erger nog: dat het aan “thuis” ligt. AAARGH. Het ligt niet aan thuis, het ligt niet aan het kind, het ligt niet aan jou persoonlijk (tenminste, wanneer je deze tips ter harte neemt), “het” is het systeem waarin we allemaal zitten.
WEES GUL MET HOGE CIJFERS EN COMPLIMENTEN. Goed voor het zelfvertrouwen. Van jou. Want al die hoge scores staan zo leuk in je administratie. FUNEST voor het kind. Zo creëer je een verkeerd verwachtingspatroon. Geef je waardering (nog) vaker op een andere manier. Inzet, doorzettingsvermogen en de moed om iets te doen wat je nog niet beheerst zijn goede redenen voor een welgemeend schouderklopje. Alleen dan help je dit kind verder in zijn of haar ontwikkeling. Denk niet alleen in goed of fout, en BE- of VEROORDEEL NIET voortdurend antwoorden die anders zijn dan de meest-voor-de-hand-liggende, in jouw ogen. De creatief begaafde heeft wellicht al twintig denkwegen bewandeld en uitgedacht maar heeft daardoor niet het antwoord gegeven welke in het antwoordenboekje staat. Een rode streep is dan erg demotiverend en niet echt een opstapje naar iets groters. Stel krachtige vragen en LUISTER. Laat het resultaat ondergeschikt zijn aan het proces. Het resultaat is niet altijd een cijfer of beoordeling waard.
LAAT LOS EN HOU VAST. Huh? Ja. Geef ruimte om te leren, laat de gekaderde lesstof los. Laat ze vooral veeeeel zelfstandig werken. Yeah, right. Natuurlijk doe je dat niet. Echt niet? Echt, echt, echt niet? Wel makkelijk toch wanneer ze zichzelf wel redden, scheelt weer wat kinderen die jouw aandacht nodig hebben. Want ach, zij redden zich prima en jij hebt het megadruk. OEF. Zich vervelend, kauwend op een pen, in gedachten (wedden dat dit níet aansluit op de leerstof??), of op de automatische piloot. Zonder motivatie. Zonder toezicht. Laat de lesstof zoals in de boeken beschreven los, maar houd het lijntje met het kind vast. Kijk en denk mee, daag uit en motiveer. Laat het kind zien hoe en dat het gebruik kan maken van zijn of haar potentieel. Geef en heb vertrouwen.
ZET CREATIEF DENKEN IN JE WEEKSCHEMA. Een verrijking voor AL je leerlingen, hier leven ze ALLEMAAL van op. Wat is er nu leuker dan een uurtje nieuwe dingen te bedenken, onmogelijke dingen mogelijk te maken en te spelen met gedachten? Een uurtje waarin al je gedachtegangen er mogen zijn en altijd goed zijn? Een “vak” waarvoor je geen onvoldoende kunt halen, waar je geen fouten kunt maken? Goed voor ELKE leerling ÉN leerkracht… laat je eens op sleeptouw nemen. Experimenteer, verlaat gebaande paden en ga mee op ontdekking, ze wijzen je de weg. Leer nieuwe manieren van denken en stap zelf ook eens uit je comfortzone. Geef ruimte aan het oneindige denken, filosofeer, droom! En… verrassing: het is niet ondenkbaar dat je hierdoor meer kinderen op het spoor komt die ook (hoog)begaafd zijn maar al zo ver gecamoufleerd zijn in “het systeem” dat ze niet meer opvallen. Ehm… een vak? Of durf je het aan dit te integreren in je dagelijkse lessen? Leerlingen lopen met je weg, let op mijn woorden.
GEEF HET KIND HET GEVOEL DAT HET ERBIJ HOORT. Geniet van de bijzondere aspecten. Mag dit kind er zijn zoals het is, laat dat dan ook blijken. Spreek je collega aan die zich, onder het genot van een welverdiend kopje koffie in de pauze, laatdunkend uitlaat over het opvallende gedrag van jouw leerling. Het kan niemands bedoeling zijn dat een kind voorbij moet gaan aan zijn of haar eigen IK. Wanneer je iemand hoort zeggen dat dit kind zich moet aanpassen, zet dan je hakken in het zand, je handen in de zij en zeg dat jij in staat bent om het onderwijs of de situatie aan te passen aan het kind in plaats van andersom. Je bent een held.
LAAT ZE FLOREREN IPV PRESTEREN. Ik schreef het al in één van mijn reacties onder het eerste artikel. Laat me het verschil uitleggen (met dank aan @PepijnHappel van Floration voor de inspiratie). Wanneer je presteert, functioneer je goed en doe je waar je goed in bent. Je focust op resultaat en volbrengt een gesteld doel of verplichting. Check, done, next.
Wanneer je floreert doe je ook waar je goed in bent en je geniet er van ! Het proces staat centraal. Je bent toegewijd, creativiteit krijgt een kans en je hebt succes én plezier. Check, give me some more!
Even wakker worden: ik heb het OOK over jou als leerkracht. Presteer jij of floreer jij? En wat doen jouw leerlingen? Ontmoet jij stralende ogen?
Floreren werkt aanstekelijk. Wanneer je op je best bent, straal je positieve energie uit en dát werkt door. Dus, wil je je leerlingen laten floreren, kijk dan eerst eens naar jezelf. Verbind je met deze energie. Wek zelf positieve energie op en geef deze door. Jij zult de leerkracht zijn die ze zich jaren later nog herinneren.
HAAL DE BESTE VERSIE VAN JEZELF NAAR VOREN, RADIATE POSITIVE VIBES.
